Zoologia #15: Zootopia to propaganda przeciwko rasizmowi? Nic bardziej mylnego!

Źródło

Aha! Zoologia jeszcze nie powiedziała ostatniego słowa, bowiem wreszcie znalazłem temat, o którym chciałbym z wami porozmawiać, to znaczy, popisać.
Zootopia wciąż póki co jest drugim najlepiej zarabiającym filmem w tym roku i cieszy się bardzo pozytywnymi opiniami. Negatywne oceny filmu dotyczą raczej jego przesłania, które jest według niektórych zbyt eksponowane. Niektórzy dostrzegają w Zootopii wręcz propagandę lewicowych wartości i duże podobieństwo do obecnych wydarzeń na świecie. W ten sposób wedle niektórych opowieść o Judy i Nicku ma być narzędziem w walce z rasizmem. Wydaje się to być szczytny cel, ale często jest rozumiany jako przymuszanie do tolerowania wszystkich zachowań. Dziwią mnie te opinie, bo moim zdaniem historia Zootopii jest daleka od propagandy. Ba, nie występuje nawet przeciwko rasizmowi!



Żyjemy w ciekawych czasach. Są to czasy zderzenia wielu sposobów, w jaki możemy interpretować świat i go kształtować. Zasadniczo ludzie muszą odpowiedzieć sobie na pytanie, czy warto poświęcić się na rzecz zjednoczenia, czy zostać przy koncepcji jednego narodu i jednej kultury.
Co więc trzeba zrobić, by przekonać ludzi do któregoś z pomysłów? Wdrażać odpowiedni sposób myślenia. Gazety, telewizja, "niezależni eksperci", gwiazdy jutuba mówiące jak jest - oni wszyscy próbują powiedzieć wam, jaki jest świat. A jak już ich posłuchacie, to w końcu też tak zaczniecie myśleć. Oczywiście można te "wartości" przekazać także poprzez film, a jeśli to film dla dzieci, to moc mądrości w nim zawartych  wydaje się być większa. W tym roku o przekazywanie podprogowych treści obwiniano szczególnie dwa filmy: Zootopię i Angry Birds the Movie.

Zacznę od Angry Birds, w którym to ktoś dopatrzył się nawiązań do obecnej sytuacji w Europie. Teoria, że film jest powiązany z tematyką uchodźców była co prawda zdrowo przesadzona, biorąc pod uwagę, że film zaczął powstawać na długo przed tym, jak pierwsi Syryjczycy dotarli do UE, ale niektórzy potraktowali to całkiem poważnie.
Ktoś opracował fantastyczną teorię spiskową. I chociaż większość to dorabianie ideologii do screenów, to i tak wygląda to przekonująco!
<Tutaj, Mere, wstaw ten mega długi obrazek, który nie jest związany z Zootopią>

A zatem Angry Birds zostało wmieszane w wielką politykę. Bo przecież nikt na serio nie myśli, że to faktycznie było nawiązanie do wydarzeń w Europie. Prawda... prawda?

Również i Zootopii się oberwało.
Spójrzmy na film - mamy świat, w którym wszystkie zwierzęta żyją ze sobą w zgodzie (wiele kultur, kolorów skóry i religii).
Zapomnijcie o tym, co napisałem. Nie wszyscy żyją ze sobą w zgodzie! Niektóre gatunki są traktowane gorzej, często na podstawie stereotypów (Romowie, Żydzi itp.)
Konflikt pomiędzy ofiarami a drapieżnikami może być rozumiany jako konflikt między Europejczykami i Arabami/ludnością czarnoskórą.
Judy wmawiająca małemu fenkowi, że jak dorośnie, może zostać słoniem, jeśli będzie tego chcieć, jest traktowane przez niektórych jako przyzwolenie do zmiany płci, otwartości na homoseksualizm itp., bo w Zootopii każdy może być kimkolwiek chce.
Try Everything jako piosenka nawołująca do próbowania wszystkiego (narkotyki, seks wśród nieletnich, znowu homoseksualizm). Nie wierzycie? Niektóre środowiska do dziś nie mogą wybaczyć Jurkowi Owsiakowi słów "róbta co chceta".

Zdaję sobie sprawę, że można posunąć się aż tak daleko w interpretacji Zootopii. Wydaje mi się to jednak niewłaściwe. W filmie nie wykładają, jak żyć, ale pokazują, że pewnych rzeczy po prostu nie możemy uniknąć. Zootopia to nie manifest przeciwko rasizmowi i nietolerancji wobec innych. Ta historia pokazuje, że rasizm i niezrozumienie... po prostu istnieją i musimy z nimi żyć.
Postaram się to udowodnić w paru poniższych punktach.

1. Każdy ma w sobie małego rasistę
O tym, że Judy Hopps nie jest pozbawiona rasizmu już kiedyś pisałem, ale dla porządku przypomnę. Chociaż Judy deklaruje, że jest nowoczesna i otwarta na wszystkich, to jednak ma w sobie trochę zgrzytów: wraca się po odstraszacz na lisy (można zwalić na rodziców, którzy ją nastraszyli, ale widzimy później, że chce go dwukrotnie użyć), od razu zakłada, że leniwce w urzędzie to utrudnienie (Czy to są... LENIWCE?!) i chwali Nicka, dziwiąc się, że on tak pięknie się wysławia (niesamowite, w końcu jest tylko, hehe, głupim lisem).
Nick oczywiście też jest rasistą, tylko tego nie ukrywa. Chociażby króliki są dla niego głupie i powinny tylko sadzić marchew.

Lekcja: każdy jest rasistą. Trzeba sobie tylko z tego zdawać sprawę, by kogoś nie zranić.

2. Stereotypy nie biorą się znikąd i bardzo często są prawdziwe
Słusznie mogliście oburzyć się, gdy krygowałem Judy za leniwce. W końcu jaki leniwiec jest, każdy widzi. Wszyscy przedstawiciele tego gatunku są powolni. Nie inaczej jest w Zootopii. Wyjątkiem jest praktycznie tylko Flash, który choć na co dzień powolny, jeździ super szybkim autem.
Sami ulegamy urokowi stereotypów i twórcy świetnie to wykorzystali. Nikt nie podejrzewa Bellwether o to, że stoi za dziczeniem zwierząt (chyba, że to wydedukowaliśmy na drodze eliminacji albo założylismy to w ramach żartu). Zreformowany Gideon jest dla nas zaskoczeniem, bo jednak zapamiętaliśmy go jako głupka i brutala. Burmistrz Lionheart jest niczym Mufasa z Króla Lwa, jak więc to on stoi za porwaniami? A śmiech, gdy okazuje się, że Flash jest piratem drogowym, świadczy, że ktoś nas nieźle zaskoczył - przecież nie tego się spodziewaliśmy po leniwcu!

Lekcja: Stereotypy nie wzięły się znikąd i same sobie nie są złe. One zawsze będą z nami. Ale pamiętajcie o zachowaniu ostrożności przy poznawaniu kolejnej brzydkiej Niemki, Polaka - złodzieja, chciwego Żyda itp.

Źródło

3. Łatwo nam wyśmiewać się z innych, gdy widzimy w nich siebie z przeszłości
Nick z początku pobłażliwie traktuje Judy, bo widzi, że nie różni się ona od niego, gdy był mały. Ma marzenia, jest słodka i zbyt naiwna. Lis naśmiewa się z niej, podobnie jak gardzi sobą z przeszłości: słabym dzieciakiem, który został skrzywdzony przez los i inne zwierzęta. Uważa, że ten okres ma za sobą i wyrósł z chodzenia z głową w chmurach.

Lekcja: Jeśli jakaś społeczność jest bardziej rozwinięta od drugiej, to nie zapominajmy, że kiedyś mogło być inaczej, a dojście do obecnego poziomu było okupione wieloma cierpieniami.

4. Nasze nastawienie do danej grupy może się zmienić na podstawie pojedynczego jej przedstawiciela, którego znamy.
Rodzinka Hopps ma złe zdanie o lisach, między innymi dzięki młodemu Gideonowi, który zachowywał się palant. Rodzice Judy przestrzegają ją przed wszystkimi rudzielcami, ale dziwnym trafem wspominają o tym jednym, by poprzeć swoją tezę.
Gdy wiele lat później, okazuje się, że Gideon to dobrotliwy piekarz, z którymi mogą prowadzić razem interesy, ich nastawienie się gwałtownie zmienia. Może nie całkowicie o wszystkich lisach, ale
wydaje mi się, że łatwiej zrozumieliby to, że Nick jest przyjacielem Judy teraz niż wiele lat wcześniej. A więc jednak!

Lekcja: Wszyscy lubią gości, którzy pieką dobre placki!

Źródło

5. Porzucamy ideały, gdy chodzi o bezpieczeństwo
Wreszcie Zootopia nie prawi morałów o zachowaniu mieszkańców miasta. I to jest według mnie sukces tego filmu. Pokazano nam dwie grupy zwierząt: ofiary i drapieżników. Kiedy okazało się, że drapieżnicy znowu powróciły do zabijania, ofiary przestają myśleć o wartościach życia w wspólnocie, bo czują się zagrożone. Drapieżnicy z kolei próbują się bronić i są wściekłe z powodu zarzutów ofiar. Z pewnością obawiają się, że jeśli zdziczenia okażą się czymś naturalnym, wylądują albo w gettach (w końcu są mniejszością) albo w ślicznych elektrycznych obrożach.
Film nie krytykuje tych postaw, ale pokazuje, że to w gruncie rzeczy coś bardzo normalnego. Uświadamia jednak, akie są skutki takich podziałów i wzajemnej wrogości.

Lekcja: brak lekcji, dzieci: do domu!

Podsumowanie
Biorąc to wszystko, o czym napisałem, naprawdę dziwią mnie hejterzy, którzy próbują krytykować Zootopię za epatowanie ideologią. Film moim zdaniem zupełnie się z tym nie obnosi, ale jedynie ukazuje prawdę o nas samych.